14 Temmuz 2016 Perşembe

LITERATURE / Figures of Speech - Allegory

Karşımıza en çok çıkan söz sanatlarından bir tanesi allegory.

a story, play, poem, picture or other work in which the characters and events represent particular qualities or ideas, related to morals, religion or politics (Cambridge).

Allegory, personification yani kişileştirmenin eserin geneline yayılması ile elde edilen bir söz sanatı.  Allegorical eserlerde karakterler, birey değil birer kavramın temsilcisi olarak karşımıza çıkar. Bu kavramın sınavlarda karşımıza tanım olarak çıkma olasılığı da yüksek olabilir. Özellikle allegory'nin tanımı karşımıza çıkarsa, "represent, representation" kelimeleri bizim için ipucu olabilir. 

George Orwell'in Animal Farm eseri allegorical bir eserdir çünkü birincisi karakterler birey (burada bireyden kastımız insan değil, kendine has özellikleri olan, çok yönlü bir karakterden bahsediyoruz) değildir, ikincisi ise karakterler belirli kavramların kişileştirilmiş halidir. Buradan yola çıkarak fabl türündeki hikayelerin de alegorik olduğunu söyleyebiliriz. 

Fakat tabi ki, allegory sadece hayvanların konuştuğu eserlerle sınırlı değildir. Örneğin Middle English döneminin morality play'lerinden olan Everyman de alegorik bir oyundur. Bu eserin başkahramanı (Everyman) adından da anlaşılabileceği gibi tüm insanlığı temsil eder. Bir gün Death (oyun karakterlerinden bir tanesi) gelir ve Everyman'e öleceğini fakat yanına bir şey alabileceğini söyler. Bunun üzerine Everyman Beauty, Goods, Kinship vs. karakterlerine gider ve hepsinden onunla öbür dünyaya gel(e)meyecekleri yanıtını alır. Fakat en son Good Deeds'e gider ve Good Deeds Everyman ile geleceğini söyler. Oyunun en sonunda Good Deeds ve Everyman mezara girer; Death gelip üstlerini kapatır ve oyun biter. Gördüğünüz gibi bu hikayede de karakterler bireyleri değil, kavramları temsil ediyor. 

LITERATURE / Fiction Analysis - Flat-Round vs. Static-Dynamic Characters

FLAT Character: eserde tek özelliği ile varolan, değişmeyen, gelişmeyen karakter (one-dimensional) - eserdeki bahçıvan, hizmetli vs. gibi minor karakterler flat karaterlerdir.

ROUND Character: multi-dimensional, multi-faceted, complex; çok özellikli çok yönlü karakter - eserlerdeki ana karakterler genellikle round karakterlerdir.

STATIC Character: Eser içerisinde değişmeyen, değişimi reddeden ya da değişime ihtiyacı olmayan karakter.

DYNAMIC Character: Eser içerisinde değişen, dönüşen karakter.

Bu bilgiler göz önüne alındığında:

  • Flat karakterler her zaman static'dir fakat Round karakterler static ya da dynamic olabilir.

Örnek

Aşk-ı Memnu dizisini düşünelim :) 

Adnan Bey karakteri round bir karakterdir. Ev hayatına, iş hayatına, hırslarına, güçlü yönlerine, ilişkilerine, tavırlarına tanık ederiz. Çok yönlü, çok boyutludur  fakat aynı zamanda static karakterdir çünkü eserin başında ne ise sonunda da odur; değişmeye ihtiyacı olmayan bir karakterdir. 

Firdevs Hanım karakteri de round bir karakterdir fakat o da static'dir çünkü değişimi reddeder, kendisinde sorun olduğunu kabullenmez. Hatta en sonda bile değişimle/gerçekle yüzleşemez ve felç geçirir.

Diğer yandan Bihter-Behlül ikilisi de round karakterlerdir; her ikisinin de hayatını çok farklı yönlerden görürüz ve bu karakterleri çok yönlü olarak biliriz. Fakat ikisi de aynı zamanda dynamic’tir: sürekli olarak fikirleri, tavırları ve karakterleri değişir. Eserin en başındaki halleriyle sonlara doğru olan halleri arasında büyük bir uçurum olduğunu söyleyebiliriz.

Herkese iyi çalışmalar diliyorum..